Paranormal, bilimsel yöntemlerle açıklanamayan, doğal yasaların ötesinde olduğu iddia edilen olay ve fenomenleri kapsayan geniş bir terimdir. Bu tür olaylar genellikle psişik yetenekler, hayaletler, uzaylılar ve kriptozooloji gibi konularla ilişkilendirilir.
"Paranormal" kelimesi, "normalin ötesinde" veya "doğal olmayan" anlamına gelir. Bu terim, bilimsel olarak kanıtlanmamış veya doğal yasalarla açıklanamayan fenomenleri tanımlamak için kullanılır. Paranormal olaylar, genellikle mistisizm, ezoterizm ve okültizm gibi alanlarla da ilişkilendirilir.
Parapsikoloji, paranormal olayları bilimsel yöntemlerle incelemeyi amaçlayan bir disiplindir. Psişik yetenekler (ESP), telekinezi ve ölüm sonrası yaşam gibi konular parapsikolojinin ilgi alanına girer. Ancak, parapsikolojik araştırmaların sonuçları genellikle tartışmalıdır ve bilim camiasında geniş kabul görmemektedir.
Hayaletler ve Ruhlar: Ölmüş insanların ruhlarının veya enerjilerinin varlığına dair inançlar ve bu varlıkların fiziksel dünyada çeşitli şekillerde (örneğin, görüntüler, sesler, dokunuşlar) kendini gösterdiği iddiaları.
Telepati: Bir kişinin düşüncelerini veya duygularını, herhangi bir fiziksel iletişim aracı olmadan başka bir kişiye aktarabilme yeteneği.
Durugörü (Clairvoyance): Fiziksel olarak mevcut olmayan nesneleri, olayları veya kişileri görme veya algılama yeteneği.
Telekinezi: Zihinsel güç kullanarak nesneleri hareket ettirme veya etkileme yeteneği.
Önsezi (Precognition): Gelecekteki olayları önceden bilme yeteneği.
UFO'lar ve Uzaylılar: Tanımlanamayan uçan cisimler (UFO'lar) ve dünya dışı varlıklar (uzaylılar) hakkındaki iddialar ve inanışlar.
Kriptozoolojik Varlıklar: Bilim tarafından henüz tanınmamış veya kanıtlanmamış efsanevi yaratıklar (örneğin, Yeti, Loch Ness Canavarı, Büyük Ayak) hakkındaki iddialar.
Bilim camiası, paranormal olaylara genellikle şüpheyle yaklaşır. Bu tür olayların bilimsel olarak kanıtlanmamış olması, tekrarlanabilir deneylerle doğrulanamaması ve genellikle doğal açıklamaları bulunabilmesi gibi nedenlerle eleştirilirler. Bilimsel şüphecilik, Occam'ın Usturası prensibi (en basit açıklamanın genellikle en doğru açıklama olduğu ilkesi) ve kanıt yükümlülüğü gibi kavramlar, paranormal iddiaların değerlendirilmesinde önemli rol oynar.
Paranormal olaylara inanma, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:
Paranormal olaylar, edebiyat, sinema, müzik ve diğer sanat formlarında sıkça işlenir. Gotik edebiyat, korku filmleri ve bilim kurgu gibi türler, paranormal temaları sıklıkla kullanır. Bu durum, paranormal olayların kültürel algısını ve popülerliğini etkiler.